Van IJsselvallei naar IJsseldijk met een overtochtje naar Bronkhorst

Vanuit Voorst hebben we twee keer een fietstocht naar het pontje van Brummen gemaakt. De ene keer zonder, de andere keer met oversteek; de ene keer terug via de bossen van Leusveld, de andere keer over de IJsseldijk. Ik combineer ze hier samen tot één mooie en afwisselende route. De omgeving van Voorst heb ik al eerder beschreven en dus begin ik vanuit Hall om vandaar tussen de maisvelden door naar landgoed Leusveld (48) in de IJsselvallei te rijden. 

De bouwstijl (neorenaissance en een mooie art déco entree) van het jachthuis Leusveld verraadt al iets van de ontstaansgeschiedenis: op de gevel prijkt het jaartal 1911. Ernaast staat het koetshuis. Voor zowel jagers als wild werd het bijbehorende landgoed zo gunstig mogelijk ingericht. Nu was het landgoed altijd al in trek bij het wild, omdat het iets hoger gelegen is en als toevluchtsoord diende wanneer de IJssel het omringende land weer eens overstroomde. Een eeuw later op een zonnige nazomerdag hebben wij geen wild gezien, maar wel in alle rust genoten van de resultaten van dit landschapsbeheer. Knooppunt 40 en dan over smalle bospaadjes naar Brummen.

Brummen is een aardig plaatsje met monumentale landhuizen en kapitale villa's aan oude lanen. Bij bakkerij Teeselink stonden de klanten bijna tot buiten in de rij: daar durfden we wel een broodje en een snackje voor onderweg te kopen. En lekker dat het was! Een groot dorpsplein, een behoorlijk winkelaanbod en verschillende restaurants, gezellige terrasjes: Brummen mocht er wat ons betreft zijn! In het tunneltje onder de provinciale weg door werd op eigen wijze vorm gegeven aan de natuur.

Waar de dijk naar links buigt voor de pont over de IJssel, staan aan weerszijden van de weg grote landhuizen, omringd door fraaie parken met o.a. enorme beuken. 

Het weggetje naar de pont (ook voor auto's) gaat door de uitgestrekte uiterwaarden naar de oversteekplaats. Het bood ons Hollandse vergezichten.

Op een van de voorgaande dagen was het mooie weer even verstoord door fikse regen- en onweersbuien met stevige windstoten. Op de beschutte camping hadden wij er weinig last van gehad, maar hier waren de gevolgen op verschillende plekken zichtbaar. De bewolking van dit moment ziet er misschien wel dramatisch uit, maar zou geen enkele bedreiging vormen.

Een bedrijfswielerronde voor een goed doel: wij waren vlot overgestoken, maar richting Brummen ging de pont vol naar de overkant en stonden de heren en dames - welgemoed! - in een lange rij op hun beurt te wachten.

De gracht en de stadsmuren zijn verdwenen, je fietst of loopt er in een paar minuten doorheen, maar Bronkhorst is een stad. Misschien de kleinste, in ieder geval de laatste stad in Nederland die - in 1482 - stadsrechten kreeg. De fiets en de auto zet je het beste aan de kant voor een nadere kennismaking met het sfeervolle stadje met zijn smalle keienstraatjes, karakteristieke boerderijhuizen en aardige kunstnijverheidwinkeltjes.

 Het stratenplan van Bronkhorst is door de eeuwen heen niet veel veranderd. De Molenstraat, de Veerstraat (Veerweg) en de Boterstraat bestaan nog steeds, sommige andere straten zijn wel verdwenen. Het kerkje in het midden van het dorp is de vroegere slotkapel van 1344. Het kerkje was tijdens ons bezoek in gebruik als expositieruimte en vrij toegankelijk. Hotel restaurant De Gouden Leeuw vervult samen met enkele andere horecagelegenheden een spilfunctie van andere aard. Wij hebben er ter afronding van ons bezoek een overdadige ijscoupe genoten.

 

 

 

De Joodse begraafplaats aan de rand van het stadje staat sinds 1963 op de lijst van beschermde monumenten. Het oudste deel van de Joodse begraafplaats dateert uit 1811. De oudste steen is uit 1854.

 

Het Hoge Huis of Huis Ophemert is het enige "stadse" huis van Bronkhorst. Het werd in 1633 gebouwd en heeft renaissance trapgevels. De rode oldtimer die ons in het dorp passeerde, past wel heel mooi in het plaatje.

 

We fietsten Bronkhorst uit zoals we gekomen waren en reden aan deze kant van de IJssel nog een stukje over de dijk naar het oosten, maar dat bleek een tamelijk eentonig weidelandschap. De uiterwaarden waren niet toegankelijk. Dus zijn we omgedraaid en teruggegaan naar de pont om aan gene zijde van de rivier onze weg te vervolgen.

 

Terug op de andere oever reden we bij knooppunt 37 de buitenste dijk op. In een eerder blog over de Voorster Klei heb ik al het project Ruimte voor de Rivier genoemd. Ook bij Cortenoever is een nieuwe dijk aangelegd en de oude dijk verlaagd om het water meer ruimte te geven bij extreem hoge waterstanden.  Op de nieuwe dijk is een fietspad aangelegd. Het uitzicht vanaf de dijk is naar weerskanten prachtig: links de boerderijen en landerijen en rechts de uiterwaarden. Sommige van de huizen en boerderijen aan de binnendijkse kant zijn nieuw gebouwd voor de mensen die - net als bij Voorst - weg moesten uit de uiterwaarden, omdat deze onvoldoende veilig zijn geworden. Bij de herinrichting van het landschap is extra aandacht besteed aan het inzaaien van bloemrijke bermen en aan de natuurlijke flora.

Landhuis Reuversweerd is een groot complex, maar wel in vervallen staat. Daar wordt aan gewerkt, maar ter plekke was niet meer informatie beschikbaar. Bij een NS-wandelroute van Brummen naar Zutphen wordt iets van de bijzondere geschiedenis verteld:
Het huis werd in 1830 gebouwd en was in particuliere handen totdat de laatste eigenaar, baron Sytzama, in 1945 door Nederlandse SS-ers werd gefusilleerd. Zijn weduwe liet de klok van het huis stilzetten en het pand dichttimmeren. Sindsdien is het rijksmonument Reuversweerd onbewoond en staat het bekend als "spookhuis". In 2018 is deze restauratie gestart waarbij de gevels en de daken worden gerestaureerd. Wat de herbestemming kan zijn is nog niet duidelijk.

 

Aan de overzijde van het landhuis graasden koeien en paarden in de uiterwaarden. We kwamen bij het gemaal en zagen Zutphen onder de wolken aan de overkant van de rivier. Wij reden landinwaarts om via De Hooven weer terug te fietsen naar Voorst.