Deventer

Een wat druilerige dag leent zich goed voor stappen in de stad. Jaren geleden hebben we op een koude winterdag eens een rondleiding door het oude centrum van Deventer gehad en dat smaakte toen al naar meer. Dit was een goed moment. We parkeerden de auto in een P bij een groot modern winkelcentrum (Boreel) en vandaar liepen we zo de oude binnenstad in. 

Het eerste monument dat we tegenkwamen was de St. Nicolaas- of Bergkerk en dat kwam goed uit want het begon op dat moment echt te regenen. De oorspronkelijk romaanse kruisbasiliek is gebouwd rond 1200 in de bloeitijd van de hanzesteden en was gewijd aan St. Nicolaas, beschermheilige van de schippers.  Het laatgotische karakter en de spitsen van de twee torens kreeg de kerk in de 15e eeuw. De tweede naam dankt de kerk aan zijn hogere ligging op een rivierduin in het Bergkwartier. De geschiedenis liet zich ook hier weer aflezen. Alle katholieke elementen als beelden, wand- en gewelfschilderingen zijn in 1580 verwijderd of ondergekalkt, toen de protestanten de boel overnamen. Bij een grote restauratie kwamen deze weer boven en zijn ze (gedeeltelijk) hersteld. Enkele wandschilderingen in het oude Romaanse dwarsschip dateren uit de vroege 13e eeuw. Tegenwoordig wordt dit erfgoed gebruikt voor exposities, concerten e.d. Daarmee bleven we op dit moment bij beeldverhalen: een tentoonstelling van Charles Niël en Louise te Poele. We waren nog niet zo lang geleden in het Rijksmuseum geweest en in de foto's van Niël herkenden we meteen zijn inspiratiebron: de schilderkunst van de gouden eeuw. Mooi!

 

Via de Bergstraat kwamen we uit op de Brink, de ergste regen was voorbij.

De Waag

 

 

Het zal via de Bursestraat geweest zijn dat we min of meer per ongeluk de patio van het nieuwe stadhuiscomplex betraden. Dat was best een verrassing. Evenals in Zutphen is hier oud- en nieuwbouw op creatieve en ingenieuze wijze aaneen gesmeed, maar dan wel weer totaal anders. De oude en nieuwe gebouwen zijn gegroepeerd rond een soort binnentuin; de pleinen en achterliggende werkruimten, de pilaren en open gangen/straten - buiten en binnen - doen inderdaad aan de oude bouwstijlen van een Italiaans forum of palazzo denken.  De zonwering in de vorm van vingerafdrukken van burgers uit Deventer is een origineel en apart kunststukje. Natuurlijk hebben we ook weer een kijkje binnen genomen! In de hal ligt een mooie folder bij de receptie, maar ook op internet is veel informatie over de nieuwbouw. In de Volkskrant een aardig artikel waaruit blijkt dat de kostbare nieuwbouwplannen beslist niet onomstreden waren. Ook verhelderend: https://www.gebouwvanhetjaar.nl/entry/stadhuiskwartier-deventer/

 

Tegenover het stadhuis aan het Grote Kerkhof staat de Grote of Lebuinuskerk. Het regende juist weer pijpenstelen dus andermaal werd een kerk onze redding. De crypte is een goed bewaard restant uit de eerste periode van de kerk als romaanse basiliek. De transformatie tot de hoge gotische hallenkerk, die de Lebuinus nu is, vond plaats in de 15e eeuw. Ook in deze kerk kwam in 1580 een eind aan de katholieke pracht en praal van beelden, altaren en schilderingen, toen de calvinisten het godshuis in bezit kregen, waarbij ook de missionaris Lebuinus uit de naam verdween. Het werd de Grote Kerk.

Deventer Info vertelt dat muurschilderingen van voor de reformatie zijn teruggevonden tijdens de restauratie van 1927 o.a. op het plafond van de crypte. Het pleisterwerk en de schilderingen van de kruis-, ster- en netgewelven zijn in de jaren 2007-2010 gerestaureerd. De overige bepleistering van het interieur is, met uitzondering van de delen die van muurschilderingen voorzien waren, in de jaren vanaf 1927 verwijderd.
Persoonlijk winden wij juist het schone steenwerk erg mooi en hier in combinatie met de zo mooi beschilderde gewelven, prachtig. De Grote Kerk staat niet ten onrechte bovenin de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten!

Toen we buiten kwamen, konden we van een zonnige Deventer binnenstad gaan genieten.

Botermarkt, 1889

De bibliotheek, die uit de oorspronkelijke plannen voor het nieuwe stadhuis was geschrapt, heeft in 2018 een nieuw onderkomen gevonden aan de Stromarkt. Het is niet zo dat we in elke stad iedere bibliotheek die we tegenkomen, binnenlopen; maar ook hier was het weer de buitengevel waardoor onze belangstelling werd geprikkeld. En ook nu troffen we weer een interieur aan dat tegelijk transparant en ruimtelijk was, maar ook met tal van verrassende hoekjes en indelingen en een flexibele opzet voor veel verschillende doeleinden. Een jongeman zat gerieflijk met zijn laptop in de kussens van een studienis, een meisje lag er - als was het een bedstee - opgekruld in te lezen. Top!

Deventer staat niet voor niets bekend als boekenstad!

Dickens museum

Slenterend door een van de leukste winkelstraatjes van Deventer, de Walstraat, kwamen we weer in de buurt van onze parkeergarage en konden we terugkijken op een wel bestede dag. En er is nog genoeg te beleven om nog eens een dagje terug te komen.

Zutphen en Deventer hebben in onze beleving meer gemeen dan hun hanze verleden. De bouwkunst van verleden en heden in historische kerkgebouwen en moderne nieuwe bibliotheken; de gedurfde, goed geslaagde samenvoeging van monumentale panden met de architectuur en vormgeving van de nieuwe raadhuizen, vonden we in beide steden verrassend.