dinsdag 28 juli 2020

Bergje op, bergje af door het coulisselandschap van Twente


Er is een gevarieerd en uitstekend fiets- en wandelroute netwerk door het Twentse landschap. Wij zijn vooral op de fiets gestapt.
Het noordoostelijk deel van Twente dankt zijn glooiende heuvels aan de stuwwallen die in de voorlaatste ijstijd zijn gevormd. Het woord berg - de Hakenberg, de Paasberg, de Tankenberg - dat we hier en daar in de naamgeving tegenkomen lijkt wat overdreven maar soms is het best stevig trappen of een tandje extra bijzetten op de e-bike om boven te komen. En dan weer soepel naar beneden! In de beekdalen bij bronnen en beken vond je vroeger weidegronden en moerassig gebied. Op de hogere delen vinden we nog de akkerbouwgebieden van het oude landschap: de essen en kampen. Deze werden van oudsher gekenmerkt door kleinschaligheid. Houtwallen en bossages hielden de dieren in hun eigen weide en droegen bij aan de biodiversiteit. Dit was het afwisselende, kleinschalige, coulisselandschap, dat zo karakteristiek was en deels nog is voor Twente.


Maar ruilverkaveling in de tweede helft van de vorige eeuw heeft geleid tot grotere landbouwpercelen, verdwijnen van natuurlijke waterlopen en andere natuurelementen, een waterbeheer waarvan men nu weer terugkomt. Prikkeldraad maakte de bewerkelijke houtwallen overbodig en de grootschalige teelt van mais en raaigras van de laatste jaren gaf een extra zet aan de verschraling van het landschap en een flink stuk ecologische teloorgang. Om over de bestrijdingsmiddelen nog maar te zwijgen. 




Desondanks vinden wij als toerist nog steeds ruim voldoende om van te genieten  in dit fraaie landschap  met een afwisseling en intimiteit die wij in het weidse Noord-Holland niet zozeer kennen. Er blijft nog zoveel moois over, zowel wat betreft de natuur, maar ook aan cultureel erfgoed. Oude boerderijen en erven - soms nog zeer authentiek ogend, soms deels gemoderniseerd - en indrukwekkende landgoederen, kleine kapelletjes, landerijen en bospercelen. Bovendien zijn er vele initiatieven van zowel overheidsorganisaties (waterschappen bijv.) als particuliere (o.a. natuurmonumenten en Stichting Behoud Twents Landschap) tot het duurzaam behouden en herstellen van natuur en landschap.


Zo fietsten we vanaf het Lutterzand (62, 61) over de Lutterzandweg, via paddestoel 20637 en de Veldweg naar de Hakenberg, een prachtig landgoed. Vandaar via smalle bospaden naar knooppunt 60. De Hooge Lutte. We kwamen langs de Mariakapel (2003) aan de Paasbergweg. Er zijn veel van dit soort religieuze punten die getuigen van de katholieke achtergrond van Twente. We hebben meerdere bidkapelletjes gezien en ook het markante Landkruis aan de Mekkelhorsterstraat rijd je niet onopgemerkt voorbij.


De heuvel op, de heuvel af, de bossen in, kleine stroompjes, smalle bospaden. 



Knooppunt 73. Tankenbergweg.


De top van de Tankenberg - met 86 m boven NAP het hoogste punt van Overijssel - verraste ons met een geweldig uitzicht over het landgoed Egheria .   















Toppunt, iets boven de weg, staat een koepel op de plaats waar vroeger de tempel van de Germaanse godin Tanfana zou hebben gestaan.


Toen we de berg afreden zijn we het paadje rechtsaf ingereden om aan de voet van de Tankenberg nog even de omgeving in ons op te nemen. Het is er zo mooi. Heldere waterstroompjes en bronnen brengen een eigen dynamiek en flora en fauna met zich mee. De dennenbossen op de heuvel zijn door landgoedeigenaren geplant als productiebos en voor de jacht. Natuurmonumenten heeft dit gebied nu in beheer en verwijdert veel van de dennen om het eenvormige naaldbos weer om te vormen tot een gevarieerder bos met boomsoorten die hier van nature voorkomen zoals eik, beuk, berk, els en es. 



De naam Egheria verwijst naar de waternimf Egeria: op het landgoed onstspringen vijf beken. Maar de naam is in feite een samenvoeging van de namen van de kinderen van textielfabrikant H.E. ten Cate, de vorige eigenaar van het landgoed. 
Het zijn mede de landgoederen van de textielbaronnen die vorm en kleur geven aan deze regio. In de 19e eeuw kwam er een eind aan de toenmalige marken met hun gemeenschappelijke woeste gronden. Deze gronden werden verdeeld maar voor de onontgonnen heidevelden was geen bestemming. De textielfabrikanten die de nodige rijkdom hadden vergaard en hun geld wilden beleggen, konden voor weinig geld de woeste gronden kopen. Ze begonnen met de ontginning, plantten er snel groeiend naaldhout op (kap voor de mijnen in Limburg) en lieten op het hoogste punt een landhuis als buitenverblijf bouwen. Het is een boeiende geschiedenis van vroeger tot op heden. Aardige websites zijn o.a.: https://www.landgoedereninoverijssel.nl/textielbuitenplaatsen.html 

Mariakapel Tankenberg


Op deze tocht hadden wij nog een boodschap te doen in Oldenzaal, best een leuke plaats maar dat laat ik hier terzijde. 


Wij fietsten daarna in rechte lijn naar De Lutte en de camping terug, want er dreigde fikse regen en die kreeg ons toch nog te pakken voor we thuis waren. Gelukkig zijn er dan grote eiken om voor het ergste te schuilen en hadden we ook een paraplu bij ons!

Geen opmerkingen: