R&R.Natuurlijk: Kollumerwaard en Zoutkamp

donderdag 31 december 2015

Kollumerwaard en Zoutkamp

Na onze fietstocht door de Marnewaard reden we die woensdagmiddag met de auto via Zoutkamp naar de Kollumerwaard. Over de Kwelderweg langs de zuidrand van het gebied heb je al een mooi uitzicht over het ruige land. We zagen er veel Schotse hooglanders. Ons doel was eerst het meest westelijke deel: Kollumeroord om een kijkje te nemen op uitzichtpunt De Pomp.

De vele populieren van het bos waren al nagenoeg winterkaal, maar gelukkig gaven andere bomensoorten nog een vrolijk kleurtje aan het landschap, want van het mooie weer moesten we het deze middag niet hebben.

Grauw en vochtig zwaar hingen de wolken boven de uitgestrekte rietvelden, de ruige graslanden en Senneroog, zoals het water en het eilandje in het midden hier heten.

Verschillende eendensoorten, enkele grote zilverreigers, maar vooral heel veel zwanen bevolkten de meest nabij gelegen wateren. Naast enkele knobbelzwanen, meende ik aanvankelijk met Wilde zwanen van doen te hebben, maar bij nader inzien bleken het Kleine zwanen te zijn. Afgezien van het formaat valt de Kleine zwaan vooral te herkennen aan de tekening van de snavel. Bij de Wilde zwaan is er meer geel in de snavel, bij de Kleine zwaan loopt het zwart vanaf de snavelpunt verder door, over de hele snavel tot voorbij het neusgat. Er werd druk gefoerageerd - blijkbaar is het water hier ondiep en rijk aan waterplanten - en af en toe zaten ze elkaar daarbij een beetje in de weg.

Ook nu weer vormden het gebrek aan licht en de grote afstand een belemmering voor goede foto's, maar het was onze eerste kennismaking met de Kleine zwaan en dan zo velen, dat is dan toch wel weer bijzonder.
De graslanden werden niet begraasd door de watervogels, maar aan de andere kant van de parkeerplaats graasde wel een groepje Schotse hooglanders. En dat is precies waarvoor Staatsbosbeheer deze runderen en konikspaarden inzet: om het gebied open te houden en dichtgroeien door (moeras)bos te voorkomen.

Eigenlijk hadden we wat langer willen rondwandelen, maar hier was dat alleen mogelijk in de drogere bospercelen. Tussen de rietkragen waren de onverharde paden veel te nat. Halverwege de Kwelderweg is ook een parkeerplaats en goede mogelijkheid om te wandelen. Maar het was koud en nat, zodat we besloten even een kijkje in Zoutkamp te nemen.

In mei 2013 hebben we Zoutkamp vanaf het water gezien en zijn we door de sluizen gevaren als gast van familieleden, met wie we deze oktoberavond naast de sluis zouden gaan eten.

mei 2013 - door de sluizen van Zoutkamp

Dit keer liepen we over de sluis. Oorspronkelijk lag Zoutkamp aan de monding van het Reitdiep in de toenmalige Lauwerszee. De naam is mogelijk te danken aan zoutwinning in vroeger tijden. Dankzij de afsluiting in 1877 van het Reitdiep tussen Zoutkamp en Nittershoek door een dijk met de Reitdiepsluis ontstond er een brugverbinding tussen beide plaatsen, waardoor het dorp minder geïsoleerd kwam te liggen.
Het dorp leefde vooral van de visserij en bijbehorende industrie, maar in de tweede helft van de 19e eeuw ging het niet goed met de visserij. In 1883 werd ook Zoutkamp getroffen door de Ramp van Paesens en Moddergat, waar in mijn eerdere blog melding van maakte. Pas met de opkomst van de garnalenvisserij in de 20e eeuw ging het goed met de plaatselijke economie.

Tot in de jaren 1960 was Zoutkamp een vissershaven. De afsluiting van de Lauwerszee was zeer tegen de zin van de bevolking, de haven werd verplaatst naar Lauwersoog, 1969.

In die 1960'er jaren werden ook veel van de oude, verkrotte, vissershuisjes gesloopt. Een aantal werden herbouwd in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. 1 huisje bleef gespaard voor Zoutkamp zelf en werd achter het monumentale pand van het Visserijmuseum aan de Reitdiepskade opgebouwd.

Veel van het oude Zoutkamp valt er dan ook niet meer terug te vinden. De Stichting Historische Visserij Zoutkamp zet zich in voor projecten die te maken hebben met het oude Zoutkamp en de visserij, zoals het oude vissershuisje, de kalkoven en de sloepenloods.

Tegenwoordig richt men zich met de haven en het dorp meer op het toerisme. Er is het museum voor wie geïnteresseerd is in de historie, de Reitdiepskade en omgeving biedt restaurantjes en in het goede seizoen gezellige terrasjes. Die avond hebben wij in ieder geval gezellig en lekker gegeten in ZK86.

Verderop is het bedrijvencomplex van garnalenleverancier Matthijs van der Ploeg, die in 1990 de kleurrijke houten huisjes aan de kade liet bouwen. Garnalen zijn dan ook de versiering van de makelaar in de daknok. In de Palingrokerij kun je verse vis kopen en daar hebben wij onze lunch genoten: een broodje met heerlijk verse paling!
De keren dat wij in Groningen zijn geweest, waren de weergoden ons niet altijd gunstig gezind. Maar onder betere omstandigheden zitten wij hier vast en zeker nog eens lekker op een terrasje voor een vers visje na een heerlijk zonnige wandeling in de Kollumerwaard. Want dat gaat er vast nog eens van komen. Schiermonnikoog, de buitendijkse kwelders, het Lauwersmeergebied: het smaakt naar meer!

Rob wist te vertellen dat dit de oude materialen zijn, die niet meer voor de garnalenvangst gebruikt mogen worden, omdat ze de zeebodem teveel beschadigen. Onder: inkijkje in de sloepenloods.