Pareltje in de kop van Noord-Holland: Zwanenwater

Al lang wilde ik graag eens naar het Zwanenwater bij Callantsoog in de kop van Noord-Holland. Afgelopen donderdag was het een uitgelezen nazomerdag om dat plan te verwerkelijken. Prima temperatuurtje, zon en een zuchtje wind - het kon niet beter!

Het Zwanenwater is een heel gevarieerd en contrastrijk duingebied met twee ondiepe zoetwatermeren (het Eerste en het Tweede Water), schaduwrijke en open zonnige delen, duinen, natte en droge valleien, graslanden en (met name aan de oostkant) heidevlakken.

Het gebied is ontstaan door opstuivingen na de afsluiting van de zeearm van Zijpe. Door de schrale kalkarme grond en de zeewind komt heide hier van nature voor; in september kun je daar natuurlijk ten volle van genieten. Rond het Eerste Water is een wandelroute (bruin) en er is nog een tweede, kortere (gele) route. Het Tweede Water is een afgesloten rustgebied voor de vogels, maar wel te overzien vanuit een observatiehut. Er zijn twee observatiehutten en twee uitkijkduinen. Deels verharde paden.

We waren nog nauwelijks op pad of we werden opzichtig verwelkomd door een aantal hoogstelige Parasolzwammen in het gras langs het pad. Even later liepen we in een open gebied waar lage duinen, waterpartijen en kleine poeltjes elkaar afwisselden. Het is wel duidelijk uit welke hoek de wind waait! Hier waren andere blikvangers: de felgele bloempjes van (denk ik) ganzerik en een veld vol veenpluis, schitterend in de zon. Was ik laatst enthousiast over enkele Parnassiabloempjes in de AWD, hier staan ze met bosjes langs het pad!

Het is duidelijk dat we de hoogzomer achter de rug hebben: waar eerst de bloemen opkleurden, zijn het nu de vruchten, zoals van duinroosjes, bramen, lijsterbes en meidoorn. De wilde kamperfoelie laat zich van twee goede kanten zien met de felrode bessen, maar ook nog volop bloemen.

En er bloeit nog veel meer. Waar eerst de lila orchideeen lonkten, wuiven nu de kattenstaarten. Roze wilgenroosjes, roestbruine zuring en gele  wederik in een moeras, een manshoge rolklaver die steun zoekt bij zuring. En nog veel meer.

 
 

         

En dan zijn er de paddenstoelen, in het bos vooral heel verdekt opgesteld, in het open veld duidelijker aanwezig. Deze vliegenzwammen stonden vergezeld van nog meer soortgenoten naast een bankje waar we even hebben gezeten. Verschillende passanten hebben wij erop gewezen, omdat ze er zo aan voorbij gelopen zouden zijn!

Vermoedelijk is dit de Baardige Melkzwam, algemeen in de buurt van berken, maar ik had hem nooit eerder gezien.

 Parelstuifzwam (?)

En dan natuurlijk de heide in optima forma!

Na de verbindingssloot tussen de twee meren kun je het pad inslaan naar het Klomphuis, de observatiehut die uitzicht biedt over het Tweede meer.

 Goed schoeisel of laarzen heb je nodig voor dit pad dat zo'n 400 meter - soms nauwelijks zichtbaar - door de rietkragen voert. Ook na de afgelopen droge dagen was het hier en daar soppen en de vogelhut zelf staat tot in het water, maar zonder vloer!

Van hier kijk je over het meer en het Bokkeneiland. Het leek wel of het landje keurig verdeeld was over de verschillende gebruikers: voornamelijk rechts zaten de meeuwen, ofwel op de zandbodem ofwel op de hoge nesten, in het midden en links waren veel ganzen (grauwe) en aalscholvers. Ook stonden daar enkele lepelaars. De koeien (Blonde d'Aquitaine) graasden er rustig tussendoor. De afstand is te groot voor mooie foto's, maar voor een indruk:

 In de rietlanden bloeide nog volop het koninginnekruid en veel heerlijk geurende watermunt. Evenals de heide trekken deze veel insecten en vlinders aan.

Terug door het manshoge riet, overvliegende slobeenden.

Zoals gezegd, het water blijft niet beperkt tot de twee meren. Overal zijn poelen, poeltjes en moerassen. En soms zie je dan ineens een kikker.

Bloemen en heide trekken ook vele vlinders aan. Maar deze dag hebben wij behalve atalanta's, niet echt veel vlinders gezien. Net als op de Veluwe vorige week: heidevlinders en hooibeestjes, een enkele citroenvlinder.

Vanaf een tweede uitkijkduin aan de noordkant heb je niet alleen een mooi uitzicht over het Zwanenwater maar ook over de aangrenzende polders, het land van de bollenvelden en rechte lijnen.
En met de laatste pluizen blazen we dit hele verhaal uit.

 







Het Zwanenwater is een natuurgebied van Natuurmonumenten, voor leden (ook van Noord-Hollands Landschap) gratis toegankelijk. Klein parkeerterrein. Bushalte.
https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/zwanenwater/over-dit-natuurgebied